Een reis door de geschiedenis van koffie

vrouw op schilderij die koffie drinkt
Koffie, het aromatische elixer dat velen van ons dagelijks koesteren, heeft een intrigerende geschiedenis die teruggaat tot ver voorbij de tijd dat het een alledaagse drank werd. Deze boeiende reis begint in de verre oorsprong van de koffieboon, slingert door exotische landen en culturen, en eindigt bij de wereldwijde omhelzing van deze geliefde drank.

Inhoudsopgave

Ontdekking van de koffieplant

De legende van Kaldi, een herder in het oude Ethiopië, wordt vaak toegeschreven als de ontdekker van koffie. Volgens de overlevering merkte Kaldi op dat zijn geiten energieker werden na het eten van rode bessen van een bepaalde struik. Nieuwsgierig naar het effect, proefde Kaldi zelf de bessen en ontdekte de verkwikkende kracht van koffie. Dit was ergens in de 10e of 11e eeuw en is dus waar de geschiedenis van koffie begint.

Volgens de legende deelde Kaldi zijn bevindingen met een lokale monnik, die bekend was met planten en kruiden. Die besloot er een drankje van te maken, om te onderzoeken was het effect was. Hij ontdekte dat de drank inderdaad meer energie en concentratievermogen gaf, en langzaam verspreidde de koffie zich door Ethiopië.

Het is natuurlijk een legende, maar het klinkt aannemelijk dat er per toeval werd ontdekt dat de plant een oppeppend vermogen had.

Van bes naar boon

Over het proces van bes naar boon zijn weinig echte bronnen beschikbaar. Maar dit zou wel al in Ethiopië zijn ontwikkeld. Het meest waarschijnlijke is dat mensen op zoek gingen naar een manier waarop ze de bonen langer konden bewaren en ook gemakkelijker konden vervoeren. De gedroogde bes leende zich daar uiteraard beter voor, dan een verse vrucht die geplukt maar een paar dagen goed blijft.

Opkomst in de Arabische wereld

De koffieplant vond uiteindelijk zijn weg naar de Arabische wereld, waar het in de 15e eeuw werd verbouwd in Jemen. Hier werden koffiehuizen, bekend als “qahveh khaneh,” een ontmoetingsplek voor intellectuelen en handelaren. Koffie werd al snel verspreid naar andere delen van de Arabische wereld, en het eerste koffierecept werd officieel vastgelegd.

Europese reis van koffie

In de 17e eeuw bereikte koffie Europa en dus ook Nederland. In die tijd was koffie nog een exotische drank, alleen betaalbaar voor de elite, die voor intellectuele gesprekken en ideeënuitwisseling bij elkaar kwamen in koffiehuizen. De Nederlanders slaagden er in de 2e helft van de 17e eeuw in om zaden van de koffieplanten te verzamelen en verscheepte deze naar Indonesië, dat toen nog een kolonie was. Op Java werden koffieplantages aangelegd en de Arabische wereld verloor zijn monopolie over het zwarte goud.

Koffie en de koloniale tijd

Maar naast de Nederlanders, vonden ook de Fransen en Britten een manier om koffieplantages aan te leggen in de door hen gekolonialiseerde landen. Koffie werd een essentieel gewas in koloniale gebieden, zoals Zuid-Amerika en Azië. De productie bloeide, maar vaak ten koste van menselijk leed door gedwongen arbeid. De geschiedenis van koffie gaat helaas hand in hand met de geschiedenis van kolonialisme en slavernij.

Industriële revolutie en grootschalige koffieproductie

Met de opkomst van de industriële revolutie in de 19e eeuw werden koffieplantages geïntegreerd in het wereldwijde handelssysteem. Nieuwe technologieën en transportmiddelen, zoals stoomschepen en spoorwegen, maakten grootschalige koffieproductie en wereldwijde verspreiding gemakkelijker. Landen zoals Brazilië, Colombia en Java werden belangrijke spelers in de koffieproductie. Hierdoor gingen ook de prijzen omlaag, waardoor koffie transformeerde naar een alledaagse drank geassocieerd met gezelligheid, creativiteit en een moment van ontspanning, die voor iedereen beschikbaar was.

Specialiteit- en kwaliteitskoffie

In de tweede helft van de 20e eeuw ontstond een groeiende interesse in kwaliteitskoffie en specialiteiten. Mensen begonnen de unieke smaken van koffie uit verschillende regio’s te waarderen, en er ontstond een beweging naar kleinschalige koffiebranders die zich concentreerden op het ambacht van het roosteren. Je kunt hier vaak zelf je bonen kiezen en veel van deze cafés roosteren hun bonen tegenwoordig zelf.

Daaruit ontstonden uiteindelijk grote koffie ketens zoals Starbucks, die winst zagen in het zwarte goud. Dit kwam de kwaliteit niet ten goede, maar maakte koffie wel definitief een lifestyle met genoeg keuze voor elk type koffieliefhebber.

Delen

Meer posts

Koffie. Voor veel mensen is het niet zomaar een drankje; het is een levenslijn,

Zet die dampende mok maar even aan de kant – deze zomer gaan we

Geen enkel seizoen brengt zoveel specifieke smaken met zich mee als de herfst. Terwijl

Van onze blog